Fosfolipidy niezbędne – czy naprawdę są niezbędne?
Warszawa, 26 listopada 2018 (Sanofi) – Wątroba jest jednym z najważniejszych organów w organizmie człowieka. Odpowiedzialna jest za ponad 500 funkcji, a jej prawidłowe działanie wpływa pozytywnie na inne narządy wewnętrzne[1]. W przypadku, gdy jest nieodpowiednio „traktowana”, może ulec uszkodzeniu i nie spełniać swoich funkcji[2]. Podstawowym budulcem błon otaczających komórki wątroby są fosfolipidy[3], które stanowią blisko 65% jej składu[4].
W każdym przypadku choroby wątroby lub jej uszkodzenia, niezależnie od przyczyny, występuje uszkodzenie błony komórkowej hepatocytów. Skutkiem tego jest zmniejszony poziom fosfolipidów, zmiana ich składu i zmniejszenie płynności błon, co prowadzić może do zaburzeń czynności wątroby i zaburzeń aktywności enzymów, receptorów i białek przenośnikowych związanych z błonami[5].
Niedobór zaś fosfolipidów w diecie może sprzyjać niealkoholowemu stłuszczeniu wątroby, które jest najczęstszą przyczyną przewlekłego uszkodzenia tego narządu, pierwszym etapem NAFLD (niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby) i może przejść w kolejne stadia – prowadząc do marskości lub raka wątrobowo – komórkowego[5].
NAFLD polega na nadmiernym gromadzeniu lipidów w hepatocytach, przy braku innych przyczyn stłuszczenia, w tym także nadużywania alkoholu (stąd nazwa niealkoholowa). NAFLD to poważne wyzwanie medyczne, które aktualnie zyskuje miano globalnej epidemii[6].
Zobacz prezentację: Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? (Beata Cywińska-Durczak).
Kluczowym czynnikiem ryzyka NAFLD jest otyłość, do której prowadzą nieprawidłowe nawyki żywieniowe. W sytuacji nieprawidłowych nawyków żywieniowych, szczególnie nadmiaru nasyconych kwasów tłuszczowych, przy niedoborze w diecie wielonienasyconych kwasów omega-6, dochodzi do zaburzeń wchłaniania fosfatydylocholiny, a tym samym syntezy fosfolipidów w wątrobie. Konieczne jest wówczas systematyczne uzupełnianie mieszaniną fosfolipidów uzyskiwanych z nasion soi, zawierających fosfatydylocholinę, bogatą we wspomniane kwasy omega-6[4].
Aby jednak fosfolipidy weszły w struktury błon komórkowych lub szlaki metaboliczne, nie mogą być przypadkowe, muszą to być fosfolipidy niezbędne (EPL – Essential phospholipids) wysokiej jakości. Powinny zawierać wysoki poziom kwasu linolowego, który jest wielonienasyconym kwasem tłuszczowym z rodziny omega-6.
Wysokiej jakości fosfolipidy niezbędne, z wielonienasyconą 3-sn – fosfatydylocholiną (PPC), bogatą w najważniejszy składnik aktywny – dilinoleilofosfatydylocholinę (DLPC), zawierają wyłącznie wysokiej jakości leki, nie suplementy diety[5].
DLPC zawiera dwa związane z nią łańcuchy kwasu linolowego i za pomocą tych dwóch wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, może wywierać wpływ nie tylko na budowę błony komórkowej, ale również na jej funkcje[5].
Fosfolipidy niezbędne pełnią ponadto szereg dobroczynnych funkcji dla wątroby – są niezbędne do różnicowania się, proliferacji i regeneracji komórek oraz do transportu cząsteczek przez błony. Hamują procesy włóknienia w wątrobie, zwiększają rozpuszczalność cholesterolu w żółci, uczestniczą w trawieniu tłuszczów i poprawiają wchłanianie się nierozpuszczonych witamin. Przede wszystkim jednak, fosfolipidy niezbędne wnikają w uszkodzone części błon komórkowych wątroby i przyspieszają jej regenerację[5].
Uważa się że suplementacja EPL działa protekcyjnie na hepatocyty i na zmniejszenie stresu oksydacyjnego[7].
Przypisy
- Rózga J i in. Co nowego w leczeniu wątrobowozastępczym? Hepatologia 2014; 14: 139–148.
- Simon K. Diagnostyka chorób wątroby. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012: 9.
- Gundermann KJ. The essential phospholipids as a membrane therapeutic. Polish Section of European Society of Biochemical Pharmacology. Institute of Pharmacology and Toxicology, Medical Academy, Szczecin 1993.
- Kozłowska-Wojciechowska M. Niezbędne fosfolipidy. Terapia 2014; 6(307): 13–15.
- Gundermann KJ et al. Activity of essential phospholipids (EPL) from soybean in liver diseases. Pharmacol Rep 2011; 63(3): 643–59.
- Czarnecka K. i in. Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – od prostego stłuszczenia do transplantacji wątroby. Hepatologia 2018; 74-75;.
- Kargulewicz A et al. Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – etiopatogeneza, epidemiologia, leczenie. Nowiny Lekarskie 2010; 79 (5): 410–418.